İş ve özel yaşamın her zamankinden fazla birleştiği bu dönemde, insanlar duygusal ve zihinsel sağlıklarını nasıl koruyacak?
Pandemi ile birlikte dünyada milyonlarca kişi uzaktan çalışmak zorunda kaldı. Yapılan araştırmalar pandemi sonrasında da uzaktan çalışma eğiliminin sürdüğünü gösterse de psikologların ortak kaygısı; iş ve özel yaşamın her zamankinden fazla birleştiği bu dönemde, insanların duygusal ve zihinsel sağlığının tehlike altında olması.
Pandemiden önce uzaktan çalışma sadece bir seçenekti. İnsanlar uzaktan çalışmayı; daha verimli olacağına inandıkları için seçiyordu. Fakat koronavirüsle birlikte bir anda dünya çapında milyonlarca insan zorunlu olarak uzaktan çalışmaya başladı. ABD’de yapılan bir araştırma pandemi sonrası, çalışanların yüzde 77’sinin uzaktan çalışmaya devam etme eğiliminde olduğunu gösteriyor. Evde çalışmanın üretkenliği artırdığını söyleyen çalışanların oranı da yüzde 65. (Araştırma için tıklayın) Uzmanlar ise pandeminin uzamasıyla birlikte bu oranların değişebileceğini, insanların iş ve özel hayat dengesinin tehlike altında olduğuna vurgu yapıyor. Dünyanın hemen her yerindeki psikologların ortak kaygısı, işin ve özel yaşamın her zamankinden fazla birleştiği bu dönemde, insanların duygusal ve zihinsel sağlığının tehlike altında olması.
Koşulları çocuklar belirliyor
Pandemi döneminde uzaktan çalışma koşullarını etkileyen en önemli faktör kuşkusuz çocuklar. Karantina döneminde rapor edilen binlerce görüş, okula gitmeyen, evde eğitimini sürdüren ve sosyalleşme ihtiyaçlarını da evde karşılamak zorunda kalan çocukların uzaktan çalışmayı, aileler için zor hale getirdiğini gösteriyor. Çocuklu aileler ve özellikle kadınlar, mükemmel evde çalışma senaryosundan uzaklar. Olanaklar, çocukların bakımını delege etmelerini (görevlendirmek) sağlasa da -küçük bir azınlık için- iş ve özel yaşam dengeleri tehlike altında.
Stres artışına dikkat
Rutinleri kaybetmek, sosyal izolasyon, okul öncesi çocukların bakım ve gelişim ihtiyaçları, çevrim içi öğrenim gören çocukların yardım ihtiyacı, ergenlik ve gençlik dönemindeki çocukların içinde bulunduğu çeşitli sorunlar, bakımından sorumlu olunan yaşlı aile bireylerinin varlığı ve iş yoğunluğu, stresin sinsice artmasına sebep olan faktörler arasında gösteriliyor. Yine ABD’de 7000 profesyonelin katıldığı bir anket, çalışanların yüzde 73'ünün tükendiğini (pandemi öncesi bu oran yüzde 61 idi) ve yüzde 27'sinin iş ve yaşam arasında bir ayrım kalmadığını düşündüğünü gösterdi. (Araştırma için tıklayın)
Araştırma sonuçları da gösteriyor ki evden çalışma, iş hayatınızı kişisel yaşamdan ayrı tutmayı zorlaştırıyor. Çünkü evdeki herkes, her zamankinden daha fazla evde.
İş ve ev dengesini korumak için ne yapmalı?
Uzmanlar, işte üretken kalma, stresi azaltma ve tükenmişlikten kaçınma için yapılabilecekleri, sadece kriz dönemlerine yönelik değil, uzun vadeli olarak şöyle özetliyor…
- Bir program oluşturun ve sınırlar belirleyin
Genel iş düzeniniz çok katı bir program gerektirmese de kendi programınızı yapın ve bunu, olabildiğince titiz bir şekilde uygulayın. Çalışma saatlerinize bir sınır getirin ve bu sınıra geldiğinizde çalışmayı bırakın. Bu sınırlar size psikolojik bir rahatlık getirecektir.
- Mola vermeyi unutmayın
İnsanlar evden çalışırken, genellikle bir işten diğerine geçer ve mola vermeyi unuturlar. İş yerinde bunu unuttuğunuzda bile, bir başka arkadaşınızın sizi molaya davet etmesi ve en azından öğle aralarında dinlenme olanağınız vardı. Beyninizin durmaya ve bir başka işe geçmeden önce dinlenmeye ihtiyacı olduğunu unutmayın ve kendinize boşluklar yaratın. İşi ve telefonu bir kenara bırakın, yürüyüş yapın, aile bireylerinden biriyle sohbet edin veya size iyi gelecek bir aktivite ile uğraşın.
- Sanal da olsa sosyalleşme zamanları yaratın
İş dışında konuları konuşarak sosyalleşmek, farkında olmadan bizi rahatlatır ve hayata bağlar. Fiziki koşulları sağlayarak yüz yüze görüşebildiğiniz ortamlar yoksa bunu online olarak mutlaka devam ettirin.
- Mutlaka temiz hava alın
Temiz hava almak size iyi hissettirir ama uzmanların dikkat çektiği şu noktayı unutmayın: Temiz hava aynı zamanda üretkenliği de artırır. Araştırmalar, temiz hava solumanın daha iyi karar vermeye yardımcı olduğunu ve sağlığınızı desteklemenin harika bir yolu olduğunu gösteriyor.
- Kendinize zaman ayırın
Kendinize bakmak için zaman ayırmak, gününüze denge getirecek ve size, bir sonraki görevin üstesinden gelmek için zihniniz tazelenmiş bir şekilde enerji ve odaklanma sağlayacaktır. Egzersize, hobilere veya rahatlatıcı aktivitelere öncelik verin.
- Tatil yapmayı ertelemeyin
Araştırmalar, insanların evden çalışırken ortalama olarak günde yaklaşık üç saat daha fazla çalıştığını gösteriyor. Fiziksel tatil planlarınızı istediğiniz gibi uygulamaya geçiremeyebilirsiniz fakat bu nedenle yıllık izninizi yok saymayın. Mutlaka, pilinizi şarj etmek için kendinize iş dışında bir süre yaratın.
- Haber akışını kontrol edin
Elbette var olan durumdan haberdar olmanız gerekir. Fakat içinde bulunduğumuz bilgi akışında size gerekli haberleri almaya çalışmanız, zihinsel ve duygusal sağlığınız için en doğrusu olacaktır. Bulunduğunuz gruplarda bilgi kirliliği var ise bunu engellemek için grup yöneticisi ile konuşun, gerekiyorsa gruptan çıkın. TV ve gazete haberlerinde güvendiğiniz kaynakları izleyin ve bunu da gerektiği kadar yapın.
- Yardım istemekten kaçınmayın
Zihinsel ve duygusal sağlığınızı korumayı önceliğiniz olarak kabul edin. Özellikle içinden geçtiğimiz zor dönemde yardım istemenin, sonrasında oluşabilecek olumsuz durumlardan sizi koruyacağını unutmayın. Destek istemek için aile üyelerinize, arkadaşlarınıza, meslektaşlarınıza veya çalıştığınız kurumun İnsan Kaynakları ekiplerine ulaşmaktan çekinmeyin.