8 Mart nasıl "Dünya Kadınlar Günü" oldu?
Bugün 8 Mart Dünya Kadınlar Günü. Özellikle sosyal medyada rastladığımız 8 Mart mesajları o kadar farklı yerlere vurgu yapıyor ki, bugünün kökeninin ne olduğunu ve kadınların günümüzdeki konumunu nasıl etkilediğini bir kere daha hatırlamamız gerekiyor. Biz de Eşit Adımlar’da 8 Mart’ın Dünya Kadınlar Günü olmasına giden yolu kısaca özetlemeye çalıştık:
8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün tarihçesi
- Öncelikle 8 Mart’ın temelinde uzun yıllara dayanan bir mücadelenin olduğunu belirtmemiz gerekiyor.
- Bu mücadelenin ilk adımları günümüz dünyası için kulağa son derece makul gelen insani çalışma şartlarının sağlanması talebiyle başladı. Uzun çalışma saatleri, sağlıksız ve güvenliksiz çalışma koşulları, yetersiz ücretler hem kadın hem de erkek işçiler için geçerliydi. Bununla beraber, bugün bile söz konusu olan “eşit işe eşit ücret” konusu, yani kadınların aynı seviyede çalıştıkları erkeklerden daha az kazanmaları, o dönemde daha da sık rastlanan bir durumdu. Tüm bu sorunların çözülmesi amacıyla başlayan grevler, 8 Mart’ın her yıl hatılanan bir tarih olmasının da yolunu açtı.
- İlk 8 Mart konusunda farklı kaynaklarda farklı tarihlere rastlanıyor.
- Kaynakların bir kısmı, konuyu 8 Mart 1857'de New York’taki bir dokuma fabrikasında çalışan işçilerin başlattığı greve dayandırıyor. Grev yapan işçiler fabrikaya kitleniyor ve bu esnada çıkan yangında 123 kadın işçi hayatını kaybediyor.
- Kaynakların diğer kısmı ise, Şubat 1908’de greve başlayan binlerce tekstil işçisi kadının mücedelesine dayandırıyor Dünya Kadınlar Günü’nü. Uzun süre devam edecek olan bu grevlerin birinci yıl dönümü olan 28 Şubat 1909’da, Amerika’da ilk kez Ulusal Kadınlar Günü kutlanıyor.
- İlk çıkış noktası farklı olsa da, insani çalışma koşulları talebiyle başlayan bu mücadelenin dünya çapında yaygınlaşması ve Dünya Kadınlar Günü adını alması, 1910’da gerçekleşiyor. 1910 yılında Danimarka’da gerçekleştirilen Uluslararası Kadın Çalışanlar Konferansı’na katılan Alman sosyalist ve kadın hakları savunucusu Clara Zetkin, Dünya Kadınlar Günü’nün, kadınlara oy hakkı verilmesi mücadelesini de vurgulayacak şekilde kabul edilmesini öneriyor. Kabul edilen öneriyle birlikte kadınların oy verme, seçme ve seçilme, insani koşullarda çalışma ve eğitim alma gibi talepleri için dünya çapında bir hareket başlamış oluyor.
- 8 Mart tarihi ise, Rusya’daki mücedelelere dayanıyor. Rusya’daki eylemlerin başlangıcı olan 23 Şubat, miladi takvimde 8 Mart'a karşılık geliyor. Rus kadınlar, 1917 çılında oy kullanma haklarını kazanıyorlar.
- Dünya Kadınlar Günü anmaları, farklı ülkelerde iki Dünya Savaşı’nın yol açtığı kesintiler hariç devam ediyor. Bu esnada kadınlar başta oy verme, seçme ve seçilme olmak üzere farklı kazanımlar elde ediyor.
- Birleşmiş Milletler, 1975 yılını Uluslararası Kadınlar Yılı ilan ediyor ve bu yıl itibarıyla 8 Mart’ı Uluslararası kadınlar Günü olarak kutlamaya başlıyor.
- 2015’te devreye alınan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nde de 5 numaralı hedef “cinsiyet eşitliğini sağlamak, tüm kadın ve kızları güçlendirmek” olarak belirleniyor.
- Ülkemizde ilk kez 1921 yılında Emekçi Kadınlar Günü olarak kutlanan 8 Mart’ın yaygınlaşması, 70’li yıllarda gerçekleşiyor.
- Bugün hem Türkiye hem de dünyada, kadınların ekonomide, iş hayatında, sanatta, sporda daha çok yer almasının da etkisiyle, 8 Mart iş dünyasının ve markaların da sahiplendiği bir kimlik kazanıyor. Pek çok STK ve marka, bugüne özel mesajlar paylaşıyor, iletişim kampanyaları düzenliyor. Tabii ki beklenti, bu mesajların kadınlara yönelik somut kazanımlara dönmesi yönünde. Zaten bunu yapanlar sadece kadınlar gözünde değil, tüm toplum nezdinde ayrışıyor.
Kadın ve erkeğin ekonomide, üretimde ve sosyal hayatta eşit adımlarla yürüyeceği bir dünya için; 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlu olsun!