Kadın dostu şehirler yalnızca kadınların değil, tüm toplumun yaşam kalitesini artırırken daha kapsayıcı bir dünya yaratma hedefine katkı sunuyor.
Kadın dostu şehirler, kadınların günlük yaşamlarını güvenli, erişilebilir ve eşitlikçi kılacak düzenlemelerle donatılmış kentsel alanlar olarak tanımlanıyor. Dünya genelinde Viyana, Stockholm ve Barcelona gibi şehirler, bu alanda çeşitli uygulamalara öncülük ederek daha yaşanabilir alanlar sunuyor. İşte kadın dostu şehirlerin temel özellikleri…
- Güvenlik ve aydınlatma
Kamusal alanlarda yeterli aydınlatma ve güvenlik önlemleri, kadın dostu şehirlerin başlıca özelliklerinden. Güçlü aydınlatma, taciz ve şiddet olaylarını önlemekte büyük rol oynar. Viyana gibi şehirler, sokaklarda ek aydınlatma sağlamakla kalmayıp, yaya geçitlerini daha güvenli hale getiren düzenlemeler yapmış. Ayrıca güvenlik kameralarının yaygınlaştırılması ve acil durum butonlarının yerleştirilmesi, kadınların gece vakti dahi güvenle hareket etmelerine olanak tanır.
- Toplu taşıma ve erişilebilirlik
Kadın dostu şehirlerde toplu taşıma güvenli, erişilebilir ve uygun fiyatlı olmalı. Kadınlara özel vagonlar, güvenlik kameraları, acil yardım butonları ve güvenli duraklar, kadınların toplu taşımada yaşadığı riskleri azaltır. Stockholm, kış aylarında kadınların yoğun kullandığı yolları öncelikli olarak temizleyerek toplu taşımayı daha güvenli ve erişilebilir kılmakta başarılı olmuş.
- Eğitim ve farkındalık programları
Kadınlara yönelik şiddetin önlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için şehir genelinde çeşitli eğitim ve farkındalık programları düzenlenir. Bu programlar, toplumun kadına yönelik şiddet ve taciz gibi konularda bilinçlenmesini sağlarken, güvenliğin artırılmasına yönelik çözümler sunar. UN Women’ın başlattığı bu tür programlar, toplumun tüm kesimlerinde farkındalık yaratmayı hedefler.
- Çok amaçlı sosyal alanlar ve parklar
Kadın dostu şehirlerde parklar ve sosyal alanlar, kadınların sosyal ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenlenir. Örneğin, Viyana’da spor alanlarının sadece futbol sahaları yerine voleybol ve badminton gibi farklı sporlara da yer verecek şekilde tasarlanması, alanların daha çeşitli ve kapsayıcı olmasını sağlar. Ayrıca çocuk oyun alanlarının güvenliği artırılır ve toplumsal katılım teşvik edilir.
- Kadın katılımı ve karar mekanizmalarına erişim
Kadın dostu şehirlerde kadınların şehir yönetiminde söz sahibi olmaları, planlama süreçlerine katılmaları teşvik edilir. Kadınların planlama ve politika süreçlerinde daha fazla yer alması, şehrin onların ihtiyaçlarına daha duyarlı hale gelmesini sağlar. Örneğin Barcelona gibi şehirler, yerel yönetimlerde kadın temsilini artırmayı ve toplumsal cinsiyet eşitliğini desteklemeyi hedefleyen projeler yürütüyor.
- Sosyal destek ve sağlık hizmetleri
Kadın dostu şehirler, annelere, yaşlılara ve çocuklara yönelik sosyal destek ve sağlık hizmetlerinin kolayca ulaşılabilir olmasını sağlar. Kreşler, sağlık merkezleri ve diğer temel hizmetlerin yaygınlaştırılması, kadınların kariyerleri ve aile hayatlarını dengelemelerine yardımcı olur. Viyana’da kadın dostu projeler kapsamında bu tür sosyal destek hizmetleri geliştirilmiş.
- Çevre dostu ve erişilebilir kamu alanları
Şehirlerin daha yaşanabilir hale gelmesi için kamusal alanların erişilebilir, çevre dostu ve yeşil olması gerekli. Kadın dostu şehirlerde yaya yolları genişletilir, yeşil alanlar artırılır ve temiz hava alanları yaratılır. Bu tür şehirlerde yayalaştırma projeleri ve çocuk dostu yeşil alanların çoğaltılması, kadınların aileleriyle birlikte sosyalleşmesini destekler.
- Ekonomik fırsatlar ve girişimcilik desteği
Kadın dostu şehirlerde kadınların ekonomik bağımsızlıklarını desteklemek amacıyla iş gücüne katılım ve girişimcilik desteklenir. Küçük işletmelere verilen destekler, kadın girişimciler için kuluçka merkezleri ile mesleki eğitim programları, kadınların ekonomik anlamda güçlenmesine katkı sağlar. Bu destekler, kadınların iş dünyasında daha güçlü bir yer edinmelerine yardımcı olur
- Cinsiyete duyarlı şehir planlama
Şehirlerin kadınların ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi, cinsiyete duyarlı bir planlama anlayışı gerektirir. Geniş yaya yolları, engelli dostu tasarımlar ve çocuklu kadınlar için uygun erişim yolları, bu planlama anlayışının temel unsurları. Bu düzenlemeler, kadınların şehri güvenle ve özgürce kullanmalarını sağlar.
- Toplumsal dayanışma ve destek ağları
Kadın dostu şehirler, kadınlar arasında dayanışmayı teşvik eden sosyal destek ağlarını güçlendirir. Kadın sığınma evleri, destek hatları ve sosyal hizmetler, şiddete uğrayan veya zor durumda kalan kadınlar için güvence sağlar. Bu hizmetler, kadınların zor anlarında yalnız olmadıklarını hissetmelerini sağlar ve toplumsal dayanışmayı artırır.
Bu özelliklere sahip şehirler, kadınların güvenlik, eşitlik ve sosyal katılım ihtiyaçlarını karşılamada başarılı olur. Kadın dostu şehirler yalnızca kadınların değil, tüm toplumun yaşam kalitesini artırırken daha kapsayıcı bir dünya yaratma hedefine katkı sunuyor.