Nezaket ve cinsiyetçilik, yüzeyde benzer görünebilir ancak aralarındaki farklar çok derindir. Özellikle ‘iyi niyetli cinsiyetçilik’ (benevolent sexism) kavramı, nezakete benzer davranışlar sergilese de kadınlara yönelik cinsiyetçi kalıpları güçlendirebilir. Nezaket ve cinsiyetçilik arasındaki farkları daha iyi anlamak için birkaç noktayı inceleyelim... 

Nezaket karşılıklıdır cinsiyetçilik asimetriktir

Nezaket, cinsiyet fark etmeksizin karşılıklı olarak gösterilen bir davranış biçimidir. Örneğin, bir kadına kapı açmak bir nezaket olabilir ancak aynı davranış bir erkeğe de yapıldığında bu sadece medeni bir davranış olarak kabul edilir. Oysa cinsiyetçi bir tutumda, bu davranışlar genellikle sadece kadınlara yönelik olur ve kadınları koruma veya zayıf olduklarını ima eden bir tutum sergilenir. Bu iyi niyetli cinsiyetçilik, kadınları güçsüz ve korunmaya muhtaç olarak görür​.

Nezaket güçlendirir cinsiyetçilik kontrol eder

Gerçek nezaket, kişileri güçlendiren, öz güvenlerini artıran ve karşılıklı saygıya dayalı bir ilişki kuran bir tutumdur. Örneğin, bir iş yerinde kadın bir çalışanla nezaket çerçevesinde iletişim kurmak, onun yetkinliğini ve katkılarını onurlandıran bir yaklaşım olabilir. Ancak cinsiyetçilik, özellikle ‘iyi niyetli’ cinsiyetçilik, bu öz güveni bastırabilir. Kadınlara yönelik koruyucu tavırlar, onların iş hayatında daha az yetkin veya liderlik pozisyonlarına uygun olmadıkları gibi yanlış izlenimlere yol açabilir​

Nezaket saygıdan doğar, cinsiyetçilik kalıplara dayanır

Nezaket, karşı tarafa duyulan saygıdan ve insani değerlerden beslenir. Cinsiyetçi davranışlar ise genellikle stereotiplere dayanır. Örneğin, "Kadınlar narindir, onlara nazik davranılmalı" gibi düşünceler, kadınları daha zayıf ya da korunmaya muhtaç bir grup olarak gören ve bu kalıplara göre hareket eden bir zihniyeti yansıtır. Oysa nezaket, bir kişinin cinsiyetine bakılmaksızın sergilenen, tamamen saygı ve empati temelli bir yaklaşımdır​

Nezaket insanidir, cinsiyetçilik sınıflandırır

Nezaket, toplumsal hayatta uyumu sağlamak için herkesin göstermesi gereken bir tutumdur. Cinsiyetçilik ise toplumsal statükoyu koruma amacı güder. Özellikle ‘iyi niyetli’ cinsiyetçilik, geleneksel toplumsal cinsiyet rollerini pekiştiren ve kadınların sosyal ve ekonomik alanlarda daha geri planda kalmasına neden olan bir anlayışın parçasıdır. Bu tür bir cinsiyetçilik, kadınların iş gücüne katılımını ve liderlik rollerini sınırlandırarak, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştirir​

Nezaket eşitliği teşvik eder, cinsiyetçilik hiyerarşiyi güçlendirir

Nezaket, bireyler arasında eşitliği ve karşılıklı anlayışı teşvik eder. Oysa cinsiyetçilik, cinsiyetler arasında bir hiyerarşi kurar. Özellikle iyi niyetli cinsiyetçilik, kadınları ‘koruma’ bahanesiyle aslında erkeklerin daha baskın olduğu bir hiyerarşiyi devam ettirir. Bu durum, kadınların kendi kararlarını verme ve hayatlarını yönetme kapasitelerinin küçümsenmesine yol açar​

Nezaket sınır tanımaz, cinsiyetçilik kurallarla gelir

Nezaket davranışları esnek ve duruma göre değişebilir; bazen bir kadına, bazen bir erkeğe, bazen de bir çocuğa aynı nezaket gösterilebilir. Ancak cinsiyetçilik belirli kurallara bağlıdır. Buna göre; kadınlar genellikle korunmalı, erkekler ise güçlü olmalıdır. Bu tür cinsiyetçi kalıplar, toplumun bireyler üzerindeki beklentilerini şekillendirir ve bireylerin kendilerini özgürce ifade etme haklarını kısıtlar​

Nezaket duygusal destek sunar, cinsiyetçilik manipüle eder

Nezaket duygusal bir destek sunarken, cinsiyetçi davranışlar manipülatif olabilir. Örneğin, bir kadına sık sık ‘güzel’ ya da ‘kibar’ olduğunu söylemek, o kadını dış görünüşüne ya da davranışlarına odaklanmaya zorlayabilir. Bu da kişinin yetenekleri veya başarıları yerine, dış görünüşüne veya uyumluluğuna odaklanan bir değerlendirmeye neden olabilir​

Nezaket bir davranış, cinsiyetçilik bir düşünce biçimidir

Son olarak, nezaket bir davranış şeklidir; belirli durumlarda gösterilen medeni bir tutumdur. Cinsiyetçilik ise bir düşünce biçimidir; cinsiyetler arasında eşitsizlik yaratmaya yönelik içsel inançlardan doğar. İyi niyetli cinsiyetçilik, kadınları yüceltici gibi görünen ancak aslında onları sınırlayan bir düşünce yapısını yansıtır​. Nezaket ve cinsiyetçilik arasındaki bu farkları anlamak, toplumsal cinsiyet eşitliği açısından önemlidir. ‘İyi niyetli’ gibi görünen cinsiyetçi davranışlar aslında kadınların toplumsal rollerini sınırlayabilir. Nezaket, saygı ve eşitliği temel alırken, cinsiyetçilik genellikle kadınları kontrol etmeye veya sınırlandırmaya hizmet eder. Bu yüzden, nazik olduğumuzu düşündüğümüzde bile davranışlarımızı sorgulamak, gerçekten eşitlikçi olup olmadığımızı anlamak için kritik bir adımdır.