Cinsiyetçi davranışlar bazen kibarlık maskesi altında da yaşanıyor. Çünkü cinsiyetçilik de kendi içinde farklılaşıyor.
Cinsiyetçilik, bir kişinin cinsiyetine dayalı ön yargı veya ayrımcılıktır. Kimi zaman çok görünür olabilir fakat kimi zaman da ince yorumlarda kendisini gösterir. Uzmanlar, cinsiyetçiliğin her durumda zararlı olduğu ve doğrudan olmasa da erkeklere de zarar verdiği konusunda hemfikir. Daha önceki yazılarımızda şefkatli cinsiyetçilik başlığı altında cinsiyetçiliğin kibarlık ve anlayışlı olma maskesiyle gizlenmiş şeklini sizinle paylaşmıştık. Şimdi ise en çok karşılaşılan cinsiyetçilik türlerine ve günlük hayatta nasıl karşımıza çıktıklarına bakalım…
Düşmanca cinsiyetçilik
Bu tür cinsiyetçilik, insanların cinsiyetlerine karşı açıkça düşmanlık etmeyi ve bu kapsamdaki tüm söz ve davranışları içine alıyor. Kadın düşmanlığı en sık görülen örneklerinden biri. Düşmanlık düzeyinde cinsiyetçi olanlar kadınları şu özelliklerle tanımlar: Manipülatif, aldatıcı, baştan çıkarma yeteneğine sahip ve onu kullanan, evinde oturması gereken. Bu cinsiyetçilik türü sadece kadınlara değil, kadınsı davranışlara sahip olan veya kendisini kadınlıkla tanımlamayı seçmiş olan herkese yöneliktir.
Kendisini nasıl belli eder?
- Cinsiyetçi dil ve hakaretlerle.
- Kişilerin cinsiyetine dayalı tehdit ve saldırgan yorumlarla.
- Kimi zaman tacizle.
- Küçük görme ve cezalandırmayla.
- Yok saymayla.
Şefkatli cinsiyetçilik
Şefkatli cinsiyetçilik, kadınlara ve kadınlığa bazı olumlu özellikler yüklese de bir cinsiyeti diğerinden daha zayıf olarak çerçeveler. Yardımsever cinsiyetçilik olarak da tanımlanır. Düşmanca yapılan cinsiyetçilikle karşılaştırıldığında daha az belirgindir. Daha ötesi sosyal olarak kabul gören bir cinsiyetçilik formudur ve kadınlar tarafından da onaylandığı görülür. Bu tür cinsiyetçilik kadınların ve kızların kendilerine olan güvenini sarsar, onları geride durmaya iter.
Kendisini nasıl belli eder?
- Kadının değerini anne, eş ve kız arkadaş rolüne dayandırır.
- Kadınların diğer özelliklerinden çok görünüşlerine yönelik övgüleri öne çıkarır.
- Bazı konularda onlara yardım edilmesi gerektiğini savunur.
- Bir kişinin cinsiyeti yüzünden doktor, mühendis, müdür gibi unvanlara değil sekreter, hastabakıcı, asistan gibi unvanlara sahip olduğunu varsayar. Tersini duyunca şaşırır.
- Kadınların korunması söylemi altında, onların çalışmasını ve özgürleşmesini zorlaştıran politikaları destekler.
İkircikli cinsiyetçilik
Bu tür cinsiyetçilik düşmanca ve şefkatli cinsiyetçiliğin bir birleşimidir. Kadınlar, duruma göre masum duruma göre manipülatif ve aldatıcı olarak tanımlanır. Psikologlar, her iki cinsiyetçilik türünün de bir sistemin parçası olarak birbirini desteklediğini düşünüyor.
Kendisini nasıl belli eder?
- Kadınsı davranışları yüceltmek veya ‘hanım hanımcık’ olarak tanımlanmayan kadınları şeytanlaştırmak.
- Birini sadece kadın olduğu için işe almak.
- Görünüş ve tavırlarına göre kadınlara iyi veya kötü yakıştırmaları yapmak.
Kurumsal cinsiyetçilik
Dünyada çok yaygın görülen, hukuk sistemi, eğitim sistemi, medya, işyerleri ve finansal kurumlarda yerleşik olan cinsiyetçilik türüdür. Uzmanlara göre; politikalar, prosedürler, tutumlar veya yasalar cinsiyetçiliği yarattığında veya güçlendirdiğinde bu, kurumsal cinsiyetçiliktir. Kurumsal cinsiyetçilik yaygındır. Düşmanca, şefkatli veya ikircikli olabilir.
Kendisini nasıl belli eder?
- En açık göstergelerden biri, siyasi liderler ve şirket yöneticileri arasında cinsiyet çeşitliliğinin olmamasıdır.
- Diğer bir gösterge ise cinsiyetler arası ücret farkıdır. Bu, kadınlar ve erkekler arasındaki medyan kazanç farkını ifade eder.
Kaynaklar:
MedicalNewsToday.com
American Psychological Association (APA)