Ölçme ve değerlendirme, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda ilerleme kaydedilmesinde önemli bir rol oynuyor. Peki bunun için hangi araçlar kullanılıyor?
İşyerinde toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), UN Women, UN Global Compact, AB (EIGE) gibi uluslararası kuruluşların geliştirdiği değerlendirme yöntem ve süreçleri önemli bir işlevi yerine getiriyor. Bu aşamada devreye giren ölçüm araçları cinsiyet eşitliğinde kuruluşların bulundukları noktayı saptaması, gelişim alanlarını belirlemesi ve uygulama sonrası izleme ve değerlendirme yapabilmesine imkan tanıyor. Firmalar, ölçüm araçları bünyesindeki Öz Değerlendirme formlarıyla kendi durumlarını değerlendirebiliyor.
Farklı kuruluşlar tarafından kullanılan ölçüm araçlarında değerlendirme için kullanılan kriterler birbiriyle benzerlik gösteriyor.
Örneğin WEPs Uygulama Rehberi’nde yer alan Öz Değerlendirme Formu, firmalara WEPs’in uygulanmasında hangi noktada olduklarını tespit etme imkanı tanıyor.
Öz değerlendirme formları, kurumun tüm uygulamalarına ve kurum kültürüne hakim bir temsilci tarafından doldurulabileceği gibi, değerlendirmeye konu olan kriterlere hakim temsilcilerden oluşan bir ekip tarafından da doldurulabiliyor.
WEPs Uygulama Rehberi’nde, Öz Değerlendirme Formu doldurulurken daha verimli ilerlemek ve ilerleyen aşamada eylem planına katkı yapabilmek için aşağıdaki temel kurallara mutlaka dikkat edilmesi öneriliyor:
- Öz değerlendirmenin tamamlanması için yeterli zamanı ayırın.
- Soruların yanıtlanmasında kadınları sürece dahil edin.
- Soruları yanıtlarken işyerinizdeki ilgili paydaşların görüşlerini de sürece dahil edin.
- Tüm formu hızlıca tamamlamaya uğraşmayın, elinizden geldiğince detaylı çalışın.
- Soruları gerçekçi bir yaklaşımla değerlendirin.
- Elinizden geldiğince farklı görüşleri sürece dahil ederek kapsayıcı bir yaklaşım benimseyin.
Öz Değerlendirme Formu doldurulurken izlenecek adımlar ise şu şekilde:
- Ölçüm lideri belirlenmesi
- Diğer ekip üyelerinin belirlenmesi
- Ölçüm aracının seçilmesi ve veri toplanması
- Online soru formlarının tamamlanması
- Değerlendirme ve puanlamanın yapılması
- Değerlendirmenin periyodik olarak tekrarlanması
Değerlendirme Kriterleri
Öz değerlendirme amaçlı hazırlanan soru formları vasıtasıyla firmalar kendilerini puanlayarak geliştirilmesi gereken yönlerini saptayabiliyorlar. İşyerinde cinsiyet eşitliğine yönelik değerlendirme kriterleri aşağıdaki alanları kapsıyor:
- Şirket misyonu ve değerlerine cinsiyet eşitliğinin entegre edilmesi
- Eleman seçme ve işe alım
- Yaşam boyu eğitim
- Ücret ve terfiler
- Sosyal diyalog, sosyal sorumluluk ve iletişim
- İş-yaşam dengesi ve bakım sorumluluklarına destek
- Tedarik zinciri ve satış kanallarında eşitliğin desteklenmesi
Öz değerlendirme amaçlı WEPs formu yukarıdaki alanları içeren 7 prensibi kapsayan 18 sorudan oluşuyor.
Soruların kapsadığı alanlar ise dört boyutta değerlendiriliyor:
- Taahhüt: Firmanın kriteri yerine getirme yönünde taahhütte bulunması ve adanmışlık göstermesi
- Uygulama: Firmanın kritere yönelik somut strateji ve uygulama planı geliştrimesi
- Ölçüm: Kritere yönelik ölçülebilir hedefler belirlenmesi ve ölçüm için adımların atılması
- Şeffaflık ve İletişim: Kritere yönelik ölçüm ve sonuçların raporlanması