OECD’nin Ekim 2017 tarihli Toplumsal Cinsiyet Eşitliği’nin Peşinde (In Pursuit of Gender Equality) adlı raporu OECD ülkelerinde ve dünyada toplumsal cinsiyet eşitliğinde gelinen noktayı ve ilerleme sağlamak için uygulanan politikaları kapsamlı olarak inceliyor. Eğitim, istihdam ve girişimcilik konularına yoğunlaşan raporda sorunları aşmak için uluslararası işbirliği özellikle vurgulanıyor.

Raporun alt başlığı toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlama hedefini yokuşlu bir yolda mücadeleye (An Uphill Battle) benzetiyor.

Yolun Görünümü: Mevcut Durum

Rapor cinsiyet eşitsizliğinin tüm gelişmişlik düzeyindeki ülkelerde ve toplumsal yaşamın her alanında görüldüğünü belirtiyor. 

• OECD ülkelerinde kadınlar ve kız çocukları ortalama eğitim düzeyi ve başarısı açısından erkeklerin önüne geçmiş durumdalar. Ancak kazançlı ve yüksek talep gören fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) alanlarında kadın sayısı hala çok düşük seviyede.
• Son 30 yılda kadınların işgücüne katılımı erkeklerinkine yakınlaşmış olmasına rağmen ücretli çalışma yaşamına katılımdaki farklılıklar sürüyor.
• İşgücünde yer alan kadınlarda erkeklere kıyasla yarı zamanlı ve geçici çalışmanın daha yaygın olduğu,  yönetici konumlara daha az terfi ettikleri ve erkeklerden daha düşük kazanç elde ettikleri görülüyor.
• OECD genelinde tam zamanlı çalışan kadınların geliri aynı düzeydeki erkeklerden %15 daha düşük. Ücretler arasındaki bu farkın son on yıldır kapanmadığı görülüyor.
• Kadın girişimci sayısı da erkeklere kıyasla daha düşük ve kadınlara ait girişimler genellikle daha az gelir getiriyor.
• Tüm OECD ülkelerinde kadınların siyasi yaşamda karar verici pozisyonlarda temsili düşük; ulusal yasama organlarındaki ortalama kadın oranı üçte birin altında.
• Kadınların aile bakımı yükümlülüğü ve kadına yönelik şiddet kadınların toplumsal yaşama, karar alma mekanizmalarına ve işgücüne katılımının önündeki en önemli engeller.  

Rapor OECD ülkelerinde istihdam, girişimcilik ve kamu yaşamındaki cinsiyet farklarının son yıllarda azalma eğilimi göstermediğini, kamu politikalarının eşitsizliği sonlandırmada yetersiz kaldığını saptıyor. 

Engebeler: Öncelikli Sorunlar

Rapor kapsamında yapılan anket çalışması sonucunda ülke temsilcileri ülkelerinde cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesinde öncelikli üç sorunu kadına karşı şiddet, ücret eşitsizliği ve ücretsiz işlerin eşitsiz paylaşımı olarak belirlediler.

Alınan Yol: Neler Yapıldı?

OECD ülkeleri son beş yılda eşitsizliklerin giderilmesine yönelik önemli adımlar attılar:

• Ülkelerin çoğunda işyerinde tacizin önlenmesine yönelik yasal düzenlemeler yapıldı veya mevcut düzenlemeler güçlendirildi. Konuyla ilgili bilgilendirme ve farkındalık artırma çalışmaları artırıldı. Söz konusu düzenleme ve programların etkinliğine yönelik daha fazla araştıra yapılması gerekiyor.
• Kız çocuklarının ve genç kadınların STEM alanlarına yönelmesi ve erkek çocukların sağlık ve eğitim alanlarına ilgisinin çekilmesi için programlar başlatıldı.
• Ülkelerin yaklaşık üçte ikisinde ücretlerdeki cinsiyet farkının giderilmesine yönelik politikalar başlatıldı. Bu kapsamda şeffaflık politikalarına öncelik verildi, firmaların kendi bünyelerindeki ücret farklılıklarını analiz ederek sonuçları kamuyla paylaşmaları zorunlu hale getirildi.
• Birçok ülkede çocuk bakımı için ücretsiz bakım hizmetleri, ailelere devlet yardımları ve bakım hizmeti veren kuruluşlara doğrudan yatırımlar artırıldı.
• Ülkelerin çoğunda şirketlerde ve kamuda yönetim kurulları ve üst düzey yönetimde kadın oranının artırılması için politikalar geliştirildi. Kadın kotası yöntemini benimseyen ülkelerde yönetimlerdeki kadın oranı kısa sürede artarken daha dolaylı yöntemler uygulayanlarda yavaş artış görüldü. 
• Kadınların siyasete katılımının artırılması için birçok OECD ülkesinde pozitif ayrımcılık programları uygulandı. Siyasi partilere getirilen zorunlu kotalar sonucunda siyasi görevlere gelen kadın sayısında artış görüldü.
• Çocuk bakımı sorumluluğunun daha dengeli paylaşılması için birçok ülke babalara en az iki ay ebeveyn izni kullanabilmelerini sağlayacak finansal destek sistemleri uygulanmaya başlandı.
• Kadın girişimcilerin desteklenmesi ve finansmana erişimini artırmak üzere kredi garanti mekanizmaları ve kadın girişimcilere kamu alımlarında öncelik veren düzenlemeler oluşturuldu. Ayrıca kadın girişimcilerin iş becerilerini artırmak üzere eğitim programları, danışmanlık, koçluk ve iş ilişkisi geliştirme programları düzenlendi.
• OECD ülkelerinin yarıya yakını cinsiyete duyarlı bütçeleme programları başlattıklarını veya başlatmayı planladıklarını beyan ettiler. Cinsiyete duyarlı bütçeleme, toplumsal cinsiyet eşitliğinin tüm kamu kurumlarında tüm programların parçası haline gelmesini sağlıyor.
• Tüm OECD ülkeleri Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini ve Gündem 2030 kapsamındaki cinsiyet eşitliğine yönelik hedefleri benimsedi. 

Yolun Devamı: Hedefler ve Beklentiler

Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve Gündem 2030 OECD ülkeleri için geleceğe yönelik yol haritasını belirliyor. Bu hedefler tek tek ülkelerdeki ilerlemenin yanı sıra ülkeler arası işbirliği yoluyla küresel gelişmeyi de kapsıyor. Bu bağlamda 2014 yılında G20 ülkeleri tarafından belirlenen ortak hedef 2025’e kadar işgücüne katılımdaki cinsiyet farkını %25 oranında azaltmak. 

OECD hesaplamalarına göre işgücüne katılımdaki farkı azaltmak ülkelerin ulusal gelir artışına önemli katkı sağlıyor. İşgücüne katılım farkını %25 azaltma hedefine ulaşması halinde ulusal gelirde en fazla artış potansiyeline sahip ülkeler Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Kore, Meksika ve Türkiye.