Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu tarafından 2012 yılından bu yana her yıl düzenli olarak hazırlanan 'Yönetim Kurulunda Kadın Türkiye Raporu'nun 2022 yılı sonuçları açıklandı. Borsa İstanbul'a (BIST) kayıtlı 475 şirketin yönetim kurullarında yaşanan değişimin ele alındığı raporda, 2021 yılında yüzde 16.7 olan yönetim kurullarında kadın oranı, 2022 yılında yüzde 17.5'e çıktı. Böylece BIST şirketlerindeki yönetim kurullarında yer alan kadınların oranında düşük de olsa iyileşme kaydedildi. Araştırmaya göre, SPK'nın (Sermaye Piyasası Kurulu) önerdiği minimum kadın üye oranı olan yüzde 25'i yakalayan 137 şirket, tüm şirketlerin sadece yüzde 28.8'ini oluşturdu. En az 3 kadın üyesi olan 60 şirketin, tüm şirketlerdeki oranı ise yüzde 12 olarak gerçekleşti. 415 şirket ise henüz karar mekanizmalarında etkin toplumsal cinsiyet çeşitliliğini sağlayabilmiş değil. Tüm BIST şirketleri içinde 158 şirket, BIST-100 içinde ise 21 şirket hâlâ tamamı erkeklerden oluşan kurullar tarafından yönetiliyor. Tüm BIST şirketlerinin sadece 41'inin yönetim kurulu başkanı kadın ve sadece 25 şirketin yönetim kurullarında yer alan CEO'su kadın.

Yönetim kurulunun tamamı erkek olan şirket sayısı yükseldi

2022 Yönetim Kurulunda Kadın Türkiye Raporu sonuçlarına göre, Borsa İstanbul'a kayıtlı 475 şirketin pay sahipleri 2022 yılı genel kurullarında yönetim kurullarına 3211 direktör atadı. Bu direktörlerin yüzde 32.6’sı bağımsız yönetim kurulu üyeleri oluşturdu. 2022'de 475 şirketin 158’inin yönetim kurullarının tamamı erkeklerden oluştu. 2022 yılında yönetim kurularının tamamı erkek olan şirketlerin oranı yüzde 33.1'den yüzde 33.3'e yükseldi. 2013-2022 yılları arasında yönetim kurullarında en az bir kadın üyesi olan şirketlerin oranında yavaş ama olumlu bir değişim gerçekleşirken, 2022 yılında yüzde 66.9'dan yüzde 66.7'ye düştü.

Bağımsız üyeler arasındaki oran arttı

2022 yılında BIST yönetim kurullarına seçilen 563 kadın üyeden 208'i (yüzde 36.9) icracı olmayan ancak bağımsız olmayan üye, 230’u (yüzde 40.9) bağımsız yönetim kurulu üyesi ve 125’i (yüzde 22.2) icracı üye oldu. 2022 yılında yönetim kurullarındaki toplam üyeler arasında kadın üye oranında artış gözlemlenirken (yüzde 17.5), bağımsız yönetim kurulu üyeleri arasında kadın üye oranı da artış gösterdi. Bağımsız yönetim kurulu üyeleri arasındaki kadınların oranı toplamdaki kadın üye oranını geçerek yüzde 21.9'a yükseldi. 2022'de 563 kadının yüzde 34.9'u hakim ortak olan ailelerin üyeleri arasından seçildi. Yönetim kurullarına seçilen 366 kadın BIST şirketleri yönetim kurulu üyeliklerinin sadece yüzde 11'ini oluşturdu. Bu oran, bir önceki araştırmada 2021 yılında yüzde 10 seviyesindeydi.

BIST 100’deki 21 şirkette yönetimin tamamı erkek

2022 yılında BIST şirketleri denetim komitelerinde 196'sı kadın olmak üzere 920 üye, kurumsal yönetim komitelerinde ise 227'si kadın olan 1014 üye görevlendirildi. 2021 yılında BIST 100'de yönetim kurulundaki kadın oranı yüzde 15.3 iken 2022 yılında bu oran yüzde 17.5'e yükseldi, bağımsızlar arasında kadın yönetim kurulu üyesi oranı da 2021 yılında yüzde 19.3 iken 2022’de yüzde 24.4’e yükseldi. 2022’de BIST 100’de yer alan 21 şirketin yönetim kurullarının tamamı erkeklerden oluştu. Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu Direktörü Ata Can Bertay şunları kaydetti: “2022 Yönetim Kurulunda Kadın Türkiye Raporu'nun sonuçları, yönetim kurullarında kadın oranının arttığını göstermekle birlikte, hâlâ önemli bir ilerleme alanı olduğunu ortaya koyuyor. Şirketlerin karar alma süreçlerinde toplumsal cinsiyet çeşitliliğinin sağlanması ve kadınların yönetim kurullarındaki temsilinin artırılması, sürdürülebilir büyüme ve kurumsal performans açısından kritik öneme sahip. SPK'nın önerdiği minimum kadın üye oranı olan yüzde 25'i yakalayan şirket sayısının artırılması ve yönetim kurulu komitelerinde cinsiyet dağılımının dengelenmesi, Türkiye'nin kurumsal yönetim alanında daha da güçlenmesine katkı sağlayacaktır.”

Kadınlara kota koyma kararı bir ‘dönüm noktası’ 

İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD) Türkiye Başkanı Ebru Dildar Edin de; iş hayatında toplumsal cinsiyet eşitliği alanındaki gelişmeler ivme kazansa da, bazı haberlerin, bunun sürekliliğine ilişkin endişeleri artırdığını söyledi. Edin; “Avrupa Parlamentosu'nun yakın zamanda Avrupa Birliği’nde (AB) halka açık şirketlerin yönetim kurullarında kadınlara kota koyma kararının bir ‘dönüm noktası’ oluşturmasını bekliyoruz. Bu kararı alan AB'de, şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin yüzde 30'u kadın. Yayınladığımız rapora göre, yönetim kurulundaki kadın oranının sadece yüzde 17.5'ine ulaştık. Öte yandan bağımsız kadın üye oranının yüzde 40'ı aşmış olması sevindirici olsa da yakın zamanda yayınlanan Reykjavik Liderlik Endeksi, kadın liderlere duyulan güvenin azaldığına işaret ediyor. Bunun nedenine baktığımızda, kalıplaşmış ön yargıların ve derinleşmiş toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin olduğunu görüyoruz. Bu nedenle hem kadın temsilini artırmak hem de nerede olurlarsa olsunlar kadınları güçlendirmek için çok daha fazla çalışmamız gerekiyor” şeklinde konuştu.