Araştırmalar, kömür kullanımının yarattığı çevresel ve sağlık risklerinin toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştirdiğini ortaya koyuyor.
Bingöl Üniversitesi’nden Doç. Dr. Emrah Akyüz’ün gerçekleştirdiği araştırma, kömür kullanımının kadınlar üzerindeki etkilerini ortaya koydu. Araştırma ile enerji politikalarının toplumsal cinsiyet perspektifiyle yeniden ele alınması gerektiği vurgulandı. Çalışma, İstanbul’da kömür ve doğalgaz kullanımının yaygın olduğu bir mahallede yapılan yüz yüze mülakatlara dayanıyor ve çarpıcı bulgular içeriyor.
Kadınlar kömür kaynaklı risklerden daha fazla etkileniyor
Araştırmaya göre, kömürün çevresel zararları ve sağlık riskleri toplumda eşit dağılmıyor. Özellikle ataerkil yapıya sahip ve ekonomik açıdan dezavantajlı kesimlerde kadınlar, kömür kaynaklı sorunları daha yoğun yaşıyor.
- Bölüşüm adaletsizliği: Kömür kullanımı, çevresel zararların toplumda adaletsiz bir şekilde dağılmasına yol açarak enerji adaletsizliğini artırıyor.
- Ataerkil toplum yapısı: Kadınlar hem ev içi sorumlulukları hem de toplumsal rolleri nedeniyle kömürün yol açtığı sağlık ve çevresel sorunlarla daha fazla mücadele etmek zorunda kalıyor.
- Ekonomik eşitsizlik: Yoksul ailelerde kadınlar, kömür kullanımına bağlı sağlık sorunlarından daha fazla etkileniyor. Alternatif enerjiye erişim eksikliği, kadınların yaşam koşullarını daha da zorlaştırıyor.
- Geleneksel aile yapısı: Geleneksel toplumsal normlar, kadınların enerji kaynaklı çevresel sorunlarla başa çıkma imkânlarını kısıtlıyor.
İşte çözüm için politika önerileri…
Araştırma, kömürün kadınlar üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için çeşitli politika önerileri sunuyor. İşte bunlardan bazıları…
- Yenilenebilir enerjiye geçiş: Kömür kullanımının azaltılması ve temiz enerji kaynaklarına yönelim teşvik edilmeli.
- Ücretsiz kömür dağıtımının sonlandırılması: Dar gelirli ailelere yönelik ücretsiz kömür desteği yerine, sürdürülebilir enerji çözümleri sunulmalı.
- Kadın istihdamının artırılması: Kadınların ekonomik bağımsızlığını güçlendirecek istihdam politikaları hayata geçirilmeli.
- Enerji politikalarında cinsiyet eşitliği: Enerji politikaları oluşturulurken toplumsal cinsiyet boyutu göz önünde bulundurulmalı.
- Ücretsiz sağlık kontrolleri: Kömür kullanımının yaygın olduğu bölgelerde yaşayanlar için düzenli sağlık taramaları sağlanmalı.
Bu araştırma, sadece kömürün çevresel etkilerini değil aynı zamanda enerji politikalarının toplumsal eşitsizlikler üzerindeki rolünü de gözler önüne seriyor. Kadınları daha fazla etkileyen enerji adaletsizliğine karşı çözüm odaklı politikalar geliştirilmesi hem toplumsal cinsiyet eşitliği hem de sürdürülebilir bir gelecek için kritik önem taşıyor.