Multivitamin markası Supradyn, online olarak gerçekleştirdiği Hafıza Testi ile kadının başarısının toplumsal hafızadaki görünmezliğini ortaya koydu. Dijital mecralar üzerinden 180 bin 415 kişinin yanıtladığı ve altı farklı kategoride ilk akla gelen ismin sorulduğu Supradyn Hafıza Testi’nde, her 10 kişiden 4'ünün yanıtlarında kadınlar hiç yer almadı.  Türkiye Voleybol Federasyonu ve Türkiye Basketbol Federasyonu anlaşmalarıyla voleybol ve basketbolun Yaşam Enerjisi Sponsoru olan Supradyn, Hafıza Testi uygulamasını kadın sporcuların başarılarının erkek sporculara kıyasla gündemde daha az ya da daha kısa süreli yer bulduğu içgörüsü üzerine hayata geçirdi. Bu iç görüye kadın voleybolundaki sponsorluğu sayesinde ulaşan marka, kadınların yer aldığı diğer profesyonel alanlarda da durumun böyle olup olmadığını test etmek ve çarpıcı bir şekilde farkındalık yaratmak için harekete geçti. 

En az kadın ismi sporda hatırlandı

Supradyn Hafıza Testi çalışması ile, kadınların toplumsal ve ekonomik hayatta güçlenmesi için yetersiz temsilinin önündeki engellere vurgu yapmak istiyor. Ayrıca ilham verici başarı hikâyelerini daha görünür kılmanın, daha çok insana ulaştırmanın ve toplumda kalıcı konuşulurluk ve tanınırlık yaratmanın önemine dikkat çekmeyi hedefliyor.  En çok ‘sinema’ kategorisi, akla başarılı kadınları getiriyor Supradyn Hafıza Testi’nin verilerine göre; akıllara en çok sinema kategorisinde bir kadın oyuncunun ismi geldi. Testte en az kadın isminin hatırlandığı kategorilerden biri ise birçok başarılı kadın sporcuya rağmen eril bir alan olarak öne çıkan spor dalıydı. Katılımcıların yüzde 87’si politika, iş, spor, sinema, edebiyat ve bilim dallarında en fazla 2 kadın ismi hatırlayabildi. 

Spor mercek görevi görüyor

Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından önemli bir sorunu gündeme getiren Supradyn Hafıza Testi, kadınların faaliyet gösterdikleri branşlarda hatırlama oranlarının düşüklüğünü tüm çarpıcılığıyla ortaya koydu. Supradyn Hafıza Testi’nin sonuçlarını analiz eden Bahçeşehir Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve BAUEQUAL Eşitlik ve Kapsayıcılık Komisyonu Üyesi Prof. Dr. Pınar Melis Yelsalı Parmaksız, sonuçların çarpıcı ancak beklendiği gibi olduğunu ifade etti. Bunun toplumsal hafızamızın ön yargılarının bir yansıması olduğunu belirten Parmaksız; “Sorulduğunda 10 kişiden 4’ünün aklına farklı branşlarda kadın ismi gelmiyor. Toplumsal cinsiyet eşitliğine hafıza açısından baktığımızda, Supradyn Hafıza Testi kadın başarısı konusunda toplumsal amneziyi göz önüne koyuyor. Sonuçların sadece medya görünürlüğünün azlığı veya çokluğuyla açıklanamayacağı görülüyor” dedi. Toplumsal yaşamın pek çok alanında hâlâ bir cinsiyet uçurumu olduğunu ve kadınların bilim, sanat, spor, siyaset gibi pek çok alanda yetersiz temsil edildiğini söylemek gerektiğinin altını çizen Parmaksız şöyle devam etti: “Yetersiz temsil, bir boyutuyla kadınların bilim, sanat, spor, siyaset gibi alanlarda yeterince ve dengeli bir şekilde var olmadığı anlamına geliyor. Başka bir boyutuyla, bu alanlarda ve pek çok başka alanda başarı gösterseler de kadınların çok daha az görünür olduğu, başka bir ifadeyle kadınların başarılarının görünmez olduğu anlamına geliyor. Bu anlamda spor bir toplumda hâkim olan kadınlık ve erkeklik hâllerini anlamak için mercek görevi görüyor.” 

Ev içi sorumluluk üç kat fazla

Melis Yelsalı Parmaksız, özellikle voleybol dalında büyük başarılarla geçen ve kadın sporu açısından yüksek medya görünürlüğü olan bir sezonun ardından bile, sorulduğunda, akla ilk olarak erkek sporcuların geldiğini söyledi. Parmaksız; “Çünkü kadın sporlarına ve kadın sporculara belirli bir spor etkinliğinin gerçekleştiği süreyle kısıtlı olarak yer veriliyor. Spor alanında kadınlara yer verilmeyişi dışlayıcı ve ayrımcı bir mesajı da ana akımlaştırırken, sporun erkeklere ait bir alan olduğu mitini besliyor” dedi. Bu durumun sporda olduğu kadar toplumun geneli açısından da cinsiyet eşitsizliğinin sürmesine sebep olduğunu ifade eden  Parmaksız şöyle devam etti: “Sanatta, politikada ve diğer alanlarda da kadınlara ve erkeklere atfedilen roller, kadınların özel alana, erkeklerin ise kamusal alana ait olarak görülmeleriyle ve bunun bir sonucu olarak eril pratiklerle şekillenen alanlarda kadınların yetersiz temsiline yol açan yapısal faktörlerle ilgili. Kadınlar kendi kariyerlerine ayırabildiği süre açısından da eşitsiz bir ortamda rekabet ediyor. Zaman kullanımı istatistiklerine bakıldığında ister ücretli bir işte çalışıyor isterse çalışmıyor olsun, kadınlar ev içi sorumluklara erkeklere oranla 3 kat daha fazla zaman ayırıyor. Bu durum; kadınların daha idare edilebilir kariyerler ya da kariyer hedefleri seçmelerine yol açıyor. Öte yandan kadınların kendilerini özdeşleştirebilecekleri, alanlarında başarılı örneklerin varlığı ve desteğinden yoksun olmaları, kariyerle ilgili kararlarında etkili oluyor.” 

Kadınlar daha fazla mücadele etmek zorunda

Bayer Tüketici Sağlığı Pazarlama Direktörü Pınar Saltat ise şöyle konuştu: “Supradyn ile Türkiye Voleybol Federasyonu ve Türkiye Basketbol Federasyonu ile imzaladığımız anlaşmalarla voleybol ve basketbolun Yaşam Enerjisi Sponsoru olmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Bu güzel başarıların ne büyük fedakârlıklarla elde edildiğini biliyoruz ve hikâyelerinin de daha görünür bir şekilde, daha çok insana ulaşmasını, topluma mutluluk ve ilham vermesini istiyoruz. Ancak voleybol alanındaki sponsorluğumuz bize kadınların başarılarının erkek sporcularınki kadar görünür olması için daha fazla mücadele etmesi gerektiğini gösterdi. Başarılarıyla tüm dünyaca tanınan ve dünya sıralamasında 4’üncü olarak yer alan kadın millî voleybol takımımız Filenin Sultanları dâhi yeterli seviyede görünürlüğe sahip değil. Biz Supradyn olarak sadece onların başarılarını takip edip gururlanmak değil, büyük fedakârlıklarla elde ettikleri zaferlerin görünür olmasını da sağlamak istiyoruz. Çünkü kadınların hikâyelerinin görünürlüğü başka kadınlara da ilham olabilir, onları harekete geçirebilir. Bu nedenle, bu konunun altını kalın çizgilerle çizmek, toplumsal cinsiyet eşitliği konusuna dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak için Supradyn Hafıza Testi'ni oluşturduk. Toplumsal cinsiyet eşitliğine hafıza açısından bakarak, başarıların görünürlüğündeki adaletsizliğe dikkat çekmek ve bu alandaki toplumsal farkındalığı daha da artırmak istiyoruz.” 

Başka kadınlara ilham olmak istiyoruz

Supradyn’in Yaşam Enerjisi Sponsoru olduğu Filenin Sultanları ile ve Misli.com Sultanlar Ligi’nde yıllardır önemli başarılar elde eden Millî Voleybolcu Eda Erdem ise şunları söyledi: “Hem millî takımımızdaki hem de mücadele ettiğim ligdeki sponsorlukları dolayısıyla Supradyn ile uzun süredir bir araya geliyoruz. Supradyn Hafıza Testi’nin duyurulması için bana ulaştıklarında kendimin ve takım arkadaşlarımın da yakından tanıdığı bir soruna dikkat çekmesi nedeniyle gönül birliğiyle dâhil olmak istedim. Biz sporcular olarak yaptıklarımızdan daha fazlasını istemiyoruz. Sadece ter dökerek ve büyük mücadeleler ederek elde ettiğimiz başarıların hem medyada daha çok görünmesini hem de insanların aklında daha kalıcı olmasını, başka kadınlara ilham olmasını istiyoruz.”