Birleşmiş Milletler Kalkınma Programınca desteklenen araştırma, Kovid-19 salgını sürecinde kadınların erkeklerden 4 katı daha fazla ücretsiz emek harcadığını ortaya koydu.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın (UNDP) desteğiyle İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Ekonomi Profesörü İpek İlkkaracan ve Ankara Üniversitesi’nden Emel Memiş'in araştırma şirketi Konda ile yürüttüğü çalışmaya göre; karantina koşulları kadınlar ve erkeklerin ücretsiz iş yükünü artırdı. Okulların kapanması, hane tüketim mallarına, ev ve bakım hizmetlerine talebin artması, hane içi emekte görülmemiş bir artışa neden oldu. Erkeklerin yaklaşık dört katı ücretsiz iş yapan kadınlar, bu yükün çoğunu üstlendi.
Kadınlar 10 saatten fazla çalışıyor
Araştırmaya göre; kadınların toplam iş yükü de (hem ücretli hem de ücretsiz çalışmayı kapsar şekilde), erkeklerin iş yükünden daha fazla. İstihdam edilen kadınlar açısından, özellikle işyerinde çalışmaya devam edenler için (‘temel’ işçiler), toplam çalışma süresi günde 10 saatten fazla. Araştırma ayrıca, erkeklerin ücretsiz çalışmaya ayırdıkları zamanın da önemli düzeyde arttığını gösteriyor. Salgın döneminde evden çalışmaya başlayan erkekler, ücretsiz çalışmaya küresel salgın öncesinde ayırdıklarına göre beş kat fazla zaman ayırdı. Bu çarpıcı artış, ücretsiz işin toplumsal cinsiyet temelli dağılımını değiştirme potansiyeli taşıyor.
Cinsiyet temelli eşitsizlikler arttı
Ücretli çalışma bakımından, kadınların yaklaşık iki katı kadar erkek, küresel salgın nedeniyle iş ve gelir kayıpları yaşadığını ifade ediyor. Bunun muhtemel nedeni, kadınların salgın döneminde işlerini büyük ölçüde korumuş olan temel işçiler arasında nispeten daha yoğun olması. Kadınların ücretli izne erişimi daha az ancak evden çalışmaya geçme olasılıkları erkeklere göre yaklaşık iki kat fazla. Küresel salgın anketi, 18-19 Mayıs tarihlerinde tam genel tecrit koşullarında uygulandı. Konda araştırma şirketi tarafından düzenli aralıklarla tekrarlanan hayat tarzı araştırmasına, iki önemli iktisatçı akademisyen tarafından hazırlanan zaman kullanımı ile ilgili sorular eklendi. Anket, Türkiye’nin her bölgesinden 2407 kişiye uygulandı. Katılımcılar çoğu işyeri ve kamusal ortak alanın kapalı olduğu bir dönemde tipik bir hafta içi günü esas alarak anket sorularına cevap verdi.
Orta ve uzun vadeli çözümler öneriliyor
Anket bulgularına ilişkin araştırma notu, bakım işlerini bir yandan azaltan diğer yandan da kadınlar ve erkekler arasında yeniden ve daha adil biçimde dağıtan orta ve uzun vadeli politika önlemleri içeren iki kollu bir yaklaşım öneriyor. Hem kadınlar hem de erkeklerin iş-yaşam dengesini sağlamak için, işgücü piyasası düzenlemeleri yapılarak, işyerlerinde aile dostu politika ve uygulamalar (bakım izni, uzaktan çalışma, esnek aile dostu iş programları ve saatleri gibi) geliştirilmesi vazgeçilmez önem taşıyor. Ayrıca, eğitim ve sağlık hizmetleri yanında, çocuk, yaşlı, hasta ve engelli bakım hizmetlerine erişimin genişletilmesi büyük önem taşıyor. Bunun için, mevcut küresel salgın örneğindeki gibi beklenmedik sarsıntılar karşısında hizmet sunum sistemlerinin dayanıklılığını da artırmak gerekiyor. Bu politikaların uygulamaya konması için, yerel ve ulusal düzeyde ihtiyaç duyulan mali kaynakların tahsis edilmesi gerekli. Ekonomiyi canlandırıcı harcama programları, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme yaklaşımıyla ve krizden sonra güçlü bir toparlanma sağlamada, bakım işlerinin hayati önemi dikkate alınarak tasarlanmalı.
Kaynak: UNDP Türkiye