Kadınlar, sağlık hizmetleri için erkeklere kıyasla daha fazla harcama yapıyor. Bu durum, yalnızca üreme sağlığı gibi ‘kadınlara özgü’ alanlarla sınırlı değil, genel sağlık hizmetleri kapsamında da geçerli. The Conversation tarafından yayımlanan ve Western Sydney Üniversitesi’nden araştırmacıların imzasını taşıyan yeni bir analiz, kadınların bu orantısız maliyetlerle karşılaşmasının nedenlerini ve çözümlerini ele alıyor.

Kadınların sağlık harcamalarındaki dezavantajı: Neden daha fazla harcıyorlar?

Kadınların daha yüksek sağlık harcamalarının temelinde kronik hastalıklara daha yatkın olmaları yatıyor. Araştırmalar, kadınların erkeklere göre daha fazla kronik hastalık taşıdığını ve bu hastalıklarla daha uzun süre yaşadığını gösteriyor. Örneğin;

   •       Kadınların yüzde 88’i doktora daha sık gidiyor: 2021–2022 döneminde kadınların yüzde 88’i en az bir kez genel pratisyene (GP) başvururken, erkeklerde bu oran yüzde 79. Ancak bu artan başvuru oranı, birçok kadını cepten ödeme yapmak zorunda bırakıyor. Çünkü toplu ödeme (bulk billing) yapan doktorların sayısı azalıyor.

   •       Reçeteli ilaç kullanımında öne çıkıyorlar: Kadınların yüzde 62’si reçeteli ilaç kullanırken, erkeklerde bu oran yüzde 37. Ancak kadınların yüzde 6’sı maliyet nedeniyle ilaçlarını almaktan vazgeçtiğini belirtiyor.

Üreme sağlığı ve kronik hastalıklar: Ekonomik maliyetler ve toplumsal yük

Kadınlar arasında yaygın olan endometriozis, kronik pelvik ağrı ve menopoz gibi durumlar, yüksek sağlık maliyetlerine neden oluyor. Örneğin;

   •       Endometriozis ve geç teşhis: Avustralya’da endometriozis teşhisi koyulması ortalama 6,5 ila 8 yıl alıyor. Teşhisin gecikmesi, kadınların daha fazla doktora gitmesi ve cepten ödeme yapması anlamına geliyor.

   •       Menopozun ekonomik etkileri: Her yıl 160 bin kadının menopoz sürecine girdiği Avustralya’da, bu durum iş hayatını da etkiliyor. Araştırmalar, menopoz nedeniyle her dört kadından birinin yarı zamanlı çalışmaya geçtiğini, iş gücünden çekildiğini veya erken emekli olduğunu gösteriyor.

Araştırma ve politikaların rolü: Kadınların sağlık yükü nasıl azaltılabilir?

Kadınların sağlık harcamalarındaki eşitsizliğin önemli bir nedeni, sağlık sistemindeki cinsiyet odaklı araştırmaların yetersizliği. Çoğu tıbbi araştırmanın erkekler üzerinde yapılması, kadınların sağlık ihtiyaçlarının yeterince karşılanamamasına neden oluyor. 

Dünyadan bir örnek vermek gerekirse; 2024–2025 Avustralya federal bütçesinde, kadın sağlığına yönelik bir reform paketi kapsamında 160 milyon Avustralya doları ayrıldı. Bu fon şunları hedefliyor:

   •       Sağlık çalışanlarının kadın sağlığı konularında eğitilmesi.

   •       Cinsel ve üreme sağlığı hizmetlerinin geliştirilmesi.

   •       Sağlık hizmetlerinde maliyet eşitsizliklerinin azaltılması.

Sonuç: Kadınların sağlıkta eşitliği için uzun vadeli çözümler

Kadınlar için sağlık hizmetlerinde eşitlik sağlanması, yalnızca maliyetlerin düşürülmesiyle değil, aynı zamanda kadınların ihtiyaçlarına özel çözümler geliştirilmesiyle de mümkün. Sağlık hizmetlerine erişimde maliyet engellerini azaltmak, erken teşhis ve uygun tedavi süreçlerini hızlandırmak bu hedefe ulaşmada kritik adımlar arasında. The Conversation’da yayımlanan bu önemli analiz, kadın sağlığında yapısal reformların, yalnızca bireyler için değil, toplumun tamamı için daha sağlıklı bir gelecek inşa edebileceğini gösteriyor.