Giderek daha fazla genç kadın, evlilikte soyadını değiştirmek yerine kendi soyadını korumayı tercih ediyor.
Evlilikle birlikte soyadı değiştirme geleneği, Z kuşağının (1997 ile 2010 arasında doğanlar) değerleriyle örtüşmüyor. İngiltere’de yapılan yeni bir araştırma, 18-34 yaş arası kadınların yalnızca üçte birinin eşlerinin soyadını almayı düşündüğünü ortaya koyuyor. Geleneksel yaklaşım yerini, kişisel kimlik ve eşitlik temelli tercihlere bırakıyor.
Kontrolün simgesi olarak görülüyor
Birleşik Krallık merkezli dünya genelinde faaliyet gösteren internet tabanlı pazar araştırması ve anket şirketi YouGov UK’nin 2192 kişiyle yaptığı ankete göre, genç kadınlar arasında soyadı değiştirme uygulaması giderek itibar kaybediyor. Bu eğilim, özellikle Z kuşağı kadınları arasında, söz konusu geleneğin ataerkil kökleri nedeniyle daha da belirginleşiyor. Kadınların büyük bir kısmı artık bu uygulamayı bir sevgi ifadesinden ziyade kontrolün simgesi olarak görüyor.
Alternatif tercihler yaygınlaşıyor
Araştırma, genç kadınların evlilik sonrası kendi soyadlarını koruma ya da çift soyadı gibi seçeneklere yöneldiğini gösteriyor. İngiltere’de 18-34 yaş arası kadınların yalnızca yüzde 35’i eşlerinin soyadını almayı düşünürken, yüzde 24’ü her iki eşin de kendi soyadını kullanması gerektiğini savunuyor. Bu oran, aynı yaş grubundaki erkeklerin yaklaşık iki katı.
İsim karıştırma hâlâ popüler değil
Çiftlerin soyadlarını birleştirerek yeni bir soyadı yaratmaları anlamına gelen ‘isim karıştırma’ yöntemi ise Britanyalılar arasında en az tercih edilen seçenek. Kadınların yüzde 20’si ve erkeklerin yüzde 17’si çift soyadı ya da erkeğin eşinin soyadını alması gibi daha eşitlikçi yaklaşımlara sıcak bakıyor.
Geleneksel anlayış hâlâ baskın
Her ne kadar genç nesiller farklı tercihlere yönelse de, tüm yaş gruplarında soyadı değişikliği hâlâ yaygın. Erkeklerin yüzde 56’sı, kadınların ise yüzde 51’i kadının eşinin soyadını alması gerektiğini düşünüyor. Ancak 18-34 yaş arası erkeklerin neredeyse üçte biri, bir erkeğin eşinin soyadını almasını da olumlu karşılıyor.
Tarihsel bağlam: Kimlik mi, mülkiyet mi
Kadının soyadını değiştirmesi geleneği, evli kadının eşinin ‘koruması’ altında kabul edildiği coverture yasasıyla birlikte ortaya çıktı. Bu sistem kadının mal varlığını eşine devretmesini ve hukuki kişiliğinin silinmesini ön görüyordu. Bugün hâlâ birçok Avrupa ülkesinde bu uygulama norm olarak devam ederken, İspanya ve İzlanda gibi ülkelerde kadınlar doğuştan gelen soyadlarını koruma eğiliminde. Yunanistan’da ise 1983’ten beri kadınların soyadını değiştirmesi yasal olarak yasak.
ABD’de tablo farklı
Amerika Birleşik Devletleri’nde 2023 yılında yapılan bir ankete göre, kadınların yüzde 80’i eşlerinin soyadını almayı tercih ettiğini belirtirken, yüzde 14’ü kendi soyadını koruyor, yüzde 5’i ise çift soyadı kullanıyor. Bu oranlar, kültürel farklılıkların soyadı tercihlerinde belirleyici olduğunu gösteriyor.