İşe alım süreçleri toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en tartışmalı konularından birini oluşturuyordu. Araştırmalar bu alanda kadınlar lehine bir iyileşme olduğunu gösteriyor.
İş ilanlarındaki cinsiyetçi dilden tutun anne adayı kadınlara yönelik önyargılara kadar pek çok sorun işe alım süreçlerinin kadınlar aleyhine yaşanmasına neden oluyor. Organizational Behavior and Human Decision Processes dergisinde yer alan yeni bir makale, bu alanda iyileşme olduğuna dikkat çekiyor. Michael Schaerer ve ekibinin, 26 ülkeyi kapsayan, 44 yılı aşkın bir süreyi ve 400,000’i aşkın iş başvurusunu analiz eden çalışması, cinsiyetle ilgili önyargıları sorguluyor, kabul edilmiş fikirleri sarsıyor ve işe alım uygulamalarının gerçeklerini aydınlatıyor.
Erkek egemenliğinde kırılma yaşandı
Schaerer ve ekibinin çalışması, erkek egemen alanlardan kadın egemen alanlara ve cinsiyet dengeli alanlara kadar çeşitli meslekleri içeriyor. Analiz, cinsiyet önyargısının düzeyini ölçebilmek için kadın ve erkek başvuruları arasında geri aramaların adetlerini sayarak gerçekleştiriliyor. Elde edilen sonuçlardan biri çok çarpıcı: 2009'dan sonraki başvurularda erkek egemen alanlarda kadınlar lehine hafif bir pozitif önyargı oluştuğu görüldü. Bu, şu anlama geliyor: Artık bir forklift sürücüsünün mutlaka kadın olması gerektiğini düşünmeyenler de var!
Kadın egemen alanlarda önyargı hâlâ var
Bazı mesleklerin sadece kadınlar tarafından yapılabileceğini kabul eden kadın egemen alanlarda sonuçlar farklı çıktı. Kadın başvuru sahipleri, bu alanlarda 1970'lerin ortalarından bugüne kadar tutarlı bir şekilde pozitif önyargıya uğradılar ve bu dönem boyunca önyargı düzeyinde anlamlı bir değişiklik belirtisi bulunmadı. Bu bulgunun anlamı da şu: Bazı işler sadece kadınlara uygun bulunuyor ve bu konudaki önyargılar değişmiyor.
Cinsiyet dengeli alanlarda durum ne?
Araştırma sonuçları, cinsiyet dengeli alanlarda kadınlara karşı önyargıyı azaltmaya yönelik çabaların dikkate değer ölçüde başarılı olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, çabaların aynı kararlılıkla devam etmesi durumunda cinsiyet önyargısını kökten yok etme potansiyelinin olduğunu söylüyor.
Araştırmanın genel sonuçları, kadınların erkek işlerini yapabilmelerine yönelik önyargıların azaldığını gösteriyor. Fakat erkeklere karşı hala önyargılar var. Görünüşe göre erkekler, kadın egemen alanlarda 1970'lerde olduğu gibi cinsiyet önyargısıyla karşılaşma olasılığına sahip. En çok verilen örnek olarak: Erkekler hâlâ kadınlara atfedilen sekreterlik rolüne uygun bulunmuyor.