TED Üniversitesi (TEDÜ), XSIGHTS Araştırma ve Danışmanlık ile küresel kadın topluluğu TurkishWIN iş birliğiyle gerçekleştirdiği ‘2025 Kadın ve İstihdam Araştırması’nın sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. 15 Şubat - 12 Mart 2025 tarihleri arasında bin kişiyle yüz yüze gerçekleştirilen araştırma, kadınların iş gücüne katılımı, toplumsal cinsiyet rolleri ve çalışma yaşamına dair toplumsal algılar konusunda önemli veriler sundu. Konferansta konuşan XSIGHTS Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Serap Koydemir, araştırmanın özellikle toplumsal mitlerdeki değişim oranlarını gözler önüne serdiğini belirtti.

Toplumsal mitler güç kaybediyor ama hâlâ baskın

Araştırmaya göre, 2022 yılında katılımcıların yüzde 67.1’i tarafından desteklenen ‘Bir çocuğa en iyi annesi bakar’ görüşü, 2025’te yüzde 83.4’e yükseldi. Öte yandan, ‘Babanın çocuk bakımında önemli bir rol üstlenmesine gerek yoktur’ görüşüne katılım oranı ise ciddi oranda azaldı. Bu, toplumda babaların çocuk bakımındaki rolüne yönelik farkındalığın arttığını gösteriyor. Kadınların çalışmasının çocukların psikolojisi üzerinde olumsuz etkisi olduğu inancı da erkeklerde kadınlara göre çok daha yaygın. Erkeklerin yüzde 60.3’ü, kadınların ise yüzde 40.4’ü çalışan bir annenin çocuğun sevgiden mahrum kalmasına yol açabileceğini düşünüyor.

Kadın liderliğine yönelik önyargılar kırılıyor

Araştırmanın dikkat çeken noktalarından biri de siyaset ve girişimcilik alanlarındaki algılar oldu. ‘Kadınlar erkeklerden daha iyi siyasi lider olur’ görüşü, kadınların yüzde 27.3’ü, erkeklerin ise yüzde 53.8’i tarafından reddedildi. Bu oranlar, kadın liderliğine dair toplumsal ön yargıların hâlen varlığını koruduğunu ancak zayıflamakta olduğunu gösteriyor. Benzer şekilde, erkeklerin kadınlardan daha başarılı iş insanı olacağına dair inanç da erkeklerde yüzde 42.3, kadınlarda ise yüzde 19.1 oranında onay buldu.

Esnek çalışma saatleri ortak talep

Kadın ve erkeklerin ortaklaştığı en güçlü taleplerden biri ise esnek çalışma saatleri oldu. Kadınların yüzde 36’sı, erkeklerin ise yüzde 27’si işverenlerinden bu yönde bir düzenleme bekliyor. Kadınlar ayrıca çocuk bakım hizmeti, daha fazla izin günü gibi destekleyici politikaları yüksek maaştan daha öncelikli gördüklerini belirtti.

Geleneksel roller kırılmaya başlandı ama direnç sürüyor

Araştırmaya göre, kadınların aile bütçesine katkı sağlamak zorunda olduğu görüşü yalnızca yüzde 16.7 oranında desteklenirken, erkeklerin ekonomik yükümlülük taşıdığına dair inanç yüzde 82.3’le büyük oranda devam ediyor. Bu durum, aile içi rollerin hâlen geleneksel kalıplarda değerlendirildiğini ortaya koyuyor. ‘Üniversite eğitimi erkek çocuklar için daha önemlidir’ görüşünün yalnızca yüzde 8 oranında desteklenmesi ise toplumsal cinsiyet eşitliğine dair farkındalığın artmakta olduğunu gösteriyor. Aynı şekilde, ‘Kadın evlendikten sonra çalışmamalıdır’ inancına verilen destek de geçmişe göre anlamlı biçimde azaldı.

Babalık izni ve destekleyici politikalar farkındalık kazanıyor

Araştırmada dikkat çeken bir diğer veri, katılımcıların yüzde 51’inin babalık izni hakkında bilgi sahibi olduğunu belirtmesi oldu. Bu oran, aile içindeki rollerin daha adil biçimde paylaşılması adına olumlu bir sinyal olarak değerlendirildi. TEDÜ’nün 2025 Kadın ve İstihdam Araştırması, Türkiye’de toplumsal cinsiyet algılarında bazı kırılmalar yaşandığını ancak geleneksel görüşlerin hâlâ oldukça güçlü olduğunu gösteriyor. Esnek çalışma modellerine yönelik toplumsal talebin artması ise hem kadınların hem de erkeklerin iş-yaşam dengesi arayışını ortak bir zeminde buluşturduğunu ortaya koyuyor.