2024 yılında dünya genelinde gerçekleştirilen 31 doğrudan başkanlık seçiminde yalnızca beş kadın devlet başkanı seçildi
Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women), kadın liderliğin küresel siyasetteki kritik seviyesini ortaya koyan bir rapor yayımladı. 2024 yılında dünya genelinde gerçekleştirilen 31 doğrudan başkanlık seçiminde yalnızca beş kadın devlet başkanı seçildi. İzlanda, Meksika, Namibya, Kuzey Makedonya ve Moldova’da seçilen kadın liderler, ülkelerindeki temsilcilik dengesini değiştirdi. Bu sonuçlar, özellikle Meksika, Namibya ve Kuzey Makedonya’da, ülkelerin ilk kadın devlet başkanlarını seçmeleriyle tarihî bir dönüm noktası oldu.
Parlamentolarda kadın temsiliyeti durağan kaldı
Kadınların siyasi liderlikteki düşük temsiliyeti parlamentolarda da kendini gösterdi. 2024 yılında kadınların parlamentolardaki temsil oranı dünya genelinde yüzde 27’de kaldı. 39 ülke içinde yalnızca 15’i kadın temsilinde artış kaydederken, 24 ülkede bu oran düştü. Kadın temsil oranını artırmada önemli bir araç olan kota uygulamaları, Dominik Cumhuriyeti gibi ülkelerde yüzde 8’lik bir artış sağlarken, kota sistemine sahip olmayan 16 ülkenin 12’sinde kadın temsili geriledi.
‘Kadın liderlik norm değil istisna’
UN Women İcra Direktörü Sima Bahous, seçim sonuçlarını değerlendirerek şu açıklamayı yaptı: “Bu yoğun seçim yılı, acı bir gerçeği gözler önüne serdi: Kadın siyasi liderliği hâlâ norm değil istisna. Toplumsal normlar, şiddet ve siyasi irade eksikliği, kadınların siyasi katılımını baltalamaya devam ediyor. Cinsiyet eşitliği ve kadın liderlik alanında somut adımlar atmalıyız.”
Kadın liderlikte ilerleme için harekete geçilmeli
2025 yılında Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nun 30’uncu yıl dönümüne yaklaşırken, Birleşmiş Milletler, kadın liderliği artırmak için üye ülkeleri şu çeşitli önlemleri uygulamaya çağırıyor:
• Toplumsal cinsiyet kotaları ve stratejik atamalar yoluyla temsili artırmak,
• Toplumsal ön yargıları ve siyasette kadınlara yönelik şiddeti ortadan kaldırmak,
• Yasal ve politik reformlar yapmak,
• Feminist hareketleri ve koalisyonları desteklemek.
Kadın liderliğini artırmak yalnızca siyasette eşitliği değil aynı zamanda daha kapsayıcı, adil ve sürdürülebilir bir geleceği inşa etmek için gerekli.
Sadece 87 ülkenin devlet başkanı kadın
Bugüne kadar yalnızca 87 ülke kadın devlet başkanına sahip olurken, dünya genelinde 113 ülke hâlâ kadın liderlik deneyimine sahip değil. Kadınların seçmen, aday ve yönetici olarak siyasi katılımı ise demokrasiyi güçlendiren kritik bir unsur olarak öne çıkıyor. UN Women, siyasi liderlikte cinsiyet eşitliğini sağlamak ve kadınların karar alma mekanizmalarındaki temsiliyetini artırmak için dünya genelinde harekete geçme çağrısı yapıyor.