Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, yoksulluğu ortadan kaldırmak, gezegenimizi korumak ve tüm insanların barış ve refah içinde yaşamasını sağlamak için Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nca (UNDP) ortaya konan bir evrensel eylem çağrısı. 17 maddelik amaçların 5’incisi ise toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması. UNDP bu hedefi; ayrımcılığın dünyanın her yerinde sona erdirilmesi, yasal çerçevelerin bu yönde düzenlenmesi, cinsel istismar ve şiddetle mücadele, çocuk evliliği, kadın sünneti, toplumda değer görme ve desteklenme, siyasi mekanizmaların içinde kadının rolü gibi çok geniş bir çerçeve içinde tanımlıyor. Bu çerçeve içinde ayrıca; yönetici konumundaki kadın sayısının artması, doğum ve doğum kontrol mekanizmalarının sağlıklı kurulması, ekonomik ve finansal kaynaklara ulaşım, eğitim ve mülki haklar da var. Dünya yüzündeki hemen her toplumda var olan kalıplar ise bu amaca ulaşmayı çok zor ve mücadeleli bir hale sokuyor. Çünkü yasaların değişmesinden daha zor olan, toplumun her seviyesinde yerleşmiş algıların değişmesini sağlayabilmek. 2019, dünyanın hemen her yerinde yapılan çalışmaların hız kazandığı, önemli bir yıl oldu.

Refah düzeyi yüksek bir dünya için

Kadının toplumsal gelişimdeki yerini ortaya koymak konusunda iş dünyası, doğasına uygun olan yöntemle; verilerle hareket ediyor. Yönetim danışmanlık şirketi Boston Consulting Group tarafından 2019’un üçüncü çeyreğinde yayınlanan bir araştırma, kadınların iş dünyasında eşit rol almasıyla küresel gayri safi milli hasılanın, yüzde 3 ile 6 oranında değişeceğini ortaya koydu. (Raporu bu linkte inceleyebilirsiniz) Bu oran, 2.5-5 trilyon dolarlık bir artış anlamına geliyor. Kadın yönetici sayısını artırmak, onları liderlik rolüne hazırlamak, kadın girişimcileri desteklemek ve kadının kendisine biçilen rollerin ötesinde bir verimlilik kazanması için gerekli desteği sağlamak, refah düzeyi daha yüksek bir dünyayı da beraberinde getiriyor. 

Kadın şirkete değer katıyor

S&P Global tarafından Ekim 2019’da yayınlanan rapor, CEO ve CFO rollerini kadınların üstlendiği şirketlerin hisse senedi fiyatlarının yüzde 20 daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Yönetim kurulunda cinsiyet çeşitliliğini önemseyen şirketlerin borsa değerlerinin de yüksek olduğu verilerle kanıtlandı. (Haberi bu linkte okuyabilirsiniz) Bu alanda Credit Suisse tarafından yayınlanan bir diğer raporda, kadınların üst düzey roller üstlendiği firmaların kültürel özellikleri ve iş modellerinin, daha güçlü finansal performansların itici gücü olduğu ifade edilmişti. S&P Global’in araştırması, Credit Suisse’i destekler nitelikte idi.

Eşit ücret sorunu aşılamıyor

Tüm veriler, kadınların kattığı değeri gösterse de, iş dünyasında yükselmelerinin önündeki engeller kalksa da, eşit olmayan ücret dağılımı sorunu aşılamıyor. Tüm dünyada, aynı işi yapan kadın ve erkekler arasında yüzde 16’lık ücret uçurumu oluşuyor. Kısaca aynı işi yapan kadınlar erkeklerden yüzde 16 daha az kazanıyor. (Linkten ayrıntılı bilgi alabilirsiniz) Araştırmalar, geçtiğimiz 5 yıl içinde bu oranda herhangi bir azalma olmadığını gösteriyor. 

Bu konuda yine blogumuzda ayrıntısını okuyacağınız ilginç bir bilgi; kadınların da kendilerine yönelik ücretleri düşük tutma yönündeki eğilimi. Bugüne dek kadın girişimcilerin kendilerine yönelik ücret belirlemede isteksiz oldukları ve ücret aralıklarını kendi istekleriyle düşük tuttukları görülüyor. Bu da bize aslında ücret eşitsizliğinin, toplumsal kodlarla, temelde yatan değer ve inanışlarla ilgili olduğunu, sadece erkeklerin değil kadınların yaklaşımının da eşitsizliğe yol açtığını gösteriyor. Kadın yöneticilerin bu yaklaşımı, aslında bir liderlik zaafı olarak de değerlendiriliyor. Çünkü aslında kadın yöneticiler hak ettikleri ücreti kendilerine değer görmeyerek, büyük bir toplumsal problemi istemeden daha da büyütüyorlar.

Ekonomik güç ölçü değil

Adaletsizliğin en çok yaşandığı yerlerin başında ekonomisi en güçlü ülkeler geliyor. Örneğin Almanya'da kadınlar aynı işi yapan erkeklerden ortalamada yüzde 21 daha az kazanıyor. Bu da, Estonya ve Çekya'nın ardından Almanya'yı cinsiyet farkı açısından Avrupa'nın en kötü üçüncü ülkesi yapıyor. Almanya'yı; yüzde 17.3 ile Avusturya, Slovakya ve İngiltere takip ediyor. Romanya yüzde 3.5 ile en düşük farka sahip ülke. Yapılan açıklamaya göre; bir ülkede kadın çalışanların erkek çalışanlara oranı ne kadar az ise kazanç farkı da ortalamanın altında çıkabiliyor ve bu da yanıltıcı olabiliyor. 

Çalışma hakkı eşitliği

Dünya Bankası tarafından yayınlanan Kadın, Çalışma Hayatı ve Yasalar 2019 raporuna göre; sadece altı ülke kadın ve erkeğe eşit yasal çalışma hakkı veriyor. Kadınların çalışma yaşamının tüm alanlarında erkeklerle eşit haklara sahip olduğu ülkeler, Belçika, Danimarka, Fransa, Letonya, Lüksemburg ve İsveç. Yasalar önünde altı ülke, kadının çalışma hayatındaki yerini yasalarla destekliyor olsa da, bu ülkelerde bile ücret eşitsizliği yüksek oranda yaşanıyor. Ücret, raporun en önemli bariyeri olarak kabul ediliyor ve İsveç’te bile kadınlar eşit pozisyondaki erkeklere oranla yüzde 5 daha az kazanıyor. İngiltere’de bu oran yüzde 8’e ulaşıyor.

Kadınlar ne istiyor?

PwC Türkiye, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne özel olarak yayınladığı ‘Söz Kadınlarda: Kadınlar İçin İş Yerlerinde Neler Değişmeli?’ raporunda, 28-40 yaş arasında 3600 kadın profesyonelin kariyer gelişimlerindeki deneyimlerini analiz etti. 61 ülkede düzenlenen anket, 27 sektörden katılımcıları kapsadı. Buna göre; kadınların kariyerleri için işverenden destek beklediği en önemli üç başlık şu şekilde sıralanıyor:

• Daha çok şeffaflık ve güven
• Stratejik destek
• İş, özel yaşam ve aile dengesi yaklaşımının gözden geçirilmesi.

Eşitlik değerlendirme kriteri oldu

Dünyada ve Türkiye’de iş dünyasının saygın kurumları toplumsal cinsiyet eşitliği alanında önemli projeleri birbiri ardına yürürlüğe koydu. Yönetim kurulunda kadın sayısının artırılmasından, STEM (Fen, teknoloji, mühendislik, matematik)  alanındaki kadın varlığını artırmaya yönelik çalışmalara kadar geniş bir yelpazede kadının desteklenmesi için faaliyet gösterildi. Kadınların kariyer planlamalarında karşılarına çıkan en büyük engellerden biri, ev işlerinin de büyük oranda kadınlar tarafından yürütülmesi olduğundan bu alana ilişkin destek ve uygulamalara hız verildi. Babalık izinlerinin artırılması şirketlerin gündemlerine girdi. Kadın çalışan sayısının artması sürdürülebilirlik faaliyetlerini önemseyen şirketlerin önceliklerinden biri haline geldi.

Saygın iş dünyası derneklerinin toplumsal cinsiyet alanındaki açıklama, faaliyet ve analizleri Türk Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) başta olmak üzere iş dünyasının bu alandaki farkındalığının artmasına destek oldu.

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin finansal kaynak sağlayan şirketlerin değerlendirme kriterleri arasında yer alıyor olması, kurumların yatırım planlarına etki ederek olumlu sonuçlar getirmeye başladı. İstismar ve şiddetin kurumsal şirketlerin ödün vermeyecekleri konular  haline gelmesi konusu hız kazandı. 

İlerleme var ama yavaş

Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi 2019, ilerlemenin yavaşlığını gözler önüne serdi. Türkiye’nin 149 ülke arasında 130’uncu sırada yer aldığı endeksin en yüksek puanlı ülkesi İzlanda oldu. En düşük puanlı ülke ise Yemen. Dünya Ekonomik Forumu kurucusu ve Genel Müdürü Klaus Schwab, şimdiki değişim hızıyla eşitsizliğin ortadan kaldırılmasının yaklaşık 100 yıl alacağını belirterek, "Özellikle genç kuşak bu konuda ilerici görüşlere sahip. Günümüzün küreselleşen dünyasında bu, kabul edilemez bir durum. Eşit katılımı sağlayamazsak, tüm toplum için dördüncü sanayi devrimi taahhüdümüzü yerine getiremeyiz, ortak refaha ulaşma yolunda ekonomilerimizi büyütemeyiz ve Birleşmiş Milletler'in sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşamayız." ifadelerini kullandı. (Raporla ilgili haberimize bu linkten ulaşabilirsiniz)