Birleşmiş Milletler Kalkınma Program tarafından hazırlanan İnsani Gelişme Raporu 2019'a göre Türkiye, sağlıkta, fırsat eşitliğinde, kaynakların dağıtımı konusunda olumlu bir gelişme yakalasa da özellikle cinsiyet eşitliği konusunda hâlâ yüzde 17 düzeyinde. Bu konuda ciddi çalışma yapılması şart.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından ilk olarak 9 Aralık 2019'da Ankara'da açıklanan ‘İnsani Gelişme Raporu 2019’un İstanbul tanıtım toplantısı, Habitat Derneği ev sahipliğinde gerçekleştirildi. 2018 yılı verileriyle hazırlanan İnsani Gelişme Raporu 2019’da, İnsani Gelişme Endeksi’ndeki değerlere göre Türkiye, 59'uncu sıraya yükselerek ‘çok yüksek insani gelişme’ kategorisindeki ülkeler arasına girdi. Türkiye bir önceki listedeki endekste 64’üncü sırada yer alarak ‘yüksek insani gelişme’ kategorisine girmişti. (İlgili haberimize bu linkten ulaşabilirsiniz) 15 Ocak’taki toplantıda, Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır, Hedefler İçin İş Dünyası Platformu Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Boyner ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Mukim Temsilcisi Claudio Tomasi konuşmalarıyla raporu değerlendirdi.
‘Gelişim olumlu ama çalışmalar sürmeli’
Toplantının açılış konuşmasını yapan Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır, Türkiye’nin sağlık, fırsatlarda eşitlik, kaynakların dağıtımı konusunda olumlu gelişme yakalamasına rağmen, özellikle cinsiyet eşitliği konusunda hâlâ yüzde 17'lerde olduğunu söyledi. “Bu konuda ciddi çalışmalar yapmamız gerekli” diyen Hazır, ‘İnsani Gelişme Raporu 2019'da sürdürülebilir amaçlar kapsamında iş dünyası ve sivil topluma yönelik 17 hedef belirlendiğini hatırlattı. Hedefler arasında iklim değişikliği, cinsiyet eşitliği ve teknolojik gelişmelerin ön plana çıktığını dile getiren Hazır, ‘Türkiye'de kadınlara seçme-seçilme hakkı verme konusunda övünüyoruz ama siyasal ve ekonomik hayata katılım konusunda kadınların katılımında geri konumdayız. Bu, sadece kamunun sorunu değil. Toplumsal algımızı bu yönde değiştirmemiz lazım. 2018 ile 2019 raporlarını karşılaştırdığımızda, 2019’da Türkiye'nin gelişmiş ülkeler seviyesine gelerek 59’uncu sıraya yükselmesi, özellikle sağlık, fırsatlarda eşitlik, kaynakların dağıtımı konularında olumlu gelişme yakalamasına rağmen özellikle cinsiyet eşitliği konusunda hâlâ yüzde 17’lerde. Bu konuda ciddi çalışmalar yapmamız gerekli” dedi.
“Özel sektörün sorumluluğu büyük”
Hedefler İçin İş Dünyası Platformu Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Boyner ise konuşmasında sürdürülebilirlik ve insani gelişme konularında özel sektöre büyük iş düştüğünü söyledi. Boyner, "O kadar değişik bir gelişme yaklaşımından bahsediyoruz ki bunu sadece devletlerin, sivil toplum kuruluşlarının, hükümetlerin yapması imkânsız. Özel sektöre burada ciddi bir sorumluluk düşüyor. Kaldı ki iş dünyasının ekonomik etkisi çok fazla. İşletmelerin, çalışanların, paydaşlarının insani gelişmeye çok fazla katkıları olabilir. Enerji verimliliği, cinsiyet eşitliği, iş gücüne katılım ve eğitim konusunda iş dünyasına düşen pek çok sorumluluk var" ifadelerini kullandı.
“Türkiye sıçrama yaptı”
UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Claudio Tomasi ise, dünyadaki diğer ülkelerin İnsani Gelişme Endeksi'ndeki konumlarını da değerlendirerek, "İnsani gelişmede dünyadaki tabloya baktığımızda, yarısı dolu, yarısı boş bir bardak gibi gözüküyor. Aslında 1990 yılını baz aldığımızda, son 28 yılda ortalama olarak dünyada çok büyük gelişmeler oldu. Çocuk ölüm oranı azaldı, ilkokula gitme oranı arttı. Buna benzer örnekler var. Fakat dünyada hâlâ eşitsizlik olduğunu görebiliyoruz. Bu raporun başlığı açıkça şunu söylüyor; eşitsizlik konusu maddi gelir konusunun da ötesinde. Yani bu, sadece zengin ve fakir manasında değil. Bölgesel eşitsizlikler, dini eşitsizlikler, cinsiyet eşitsizliği, aileler arasındaki eşitsizlikler. Özellikle teknoloji ve iklim değişikliği, dünyada eşitsizliği şekillendiren iki önemli konu. Bu durum, farklı insanları olumsuz etkileyebilir" ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin durumunu da değerlendiren Tomasi şunları söyledi: "Raporda görüldüğü gibi Türkiye ilk kez 'çok yüksek insani gelişme' kategorisine çıktı. Bu güzel bir haber. Fakat sadece bir yılı baz aldığımızda çok da anlamlı olmayabilir. O yüzden son 28 yıla baktığımızda Türkiye'de yine büyük bir gelişme görüyoruz. Örneğin, eğitim alanında, ortalama insan ömrü veya gelir açısından Türkiye şu an 1990 yılına göre daha iyi konumda. Detaylı bir şekilde baktığımızda insani gelişme alanında Türkiye sıçrama yapan bir ülke."